Słownictwo medyczne w praktyce | Medical Vocabulary in Practice

Podświetlanie tekstu z notatkami body { margin: 0; padding: 0; font-family: Arial, sans-serif; } .highlight { background-color: #cce7ff; /* Highlight color without notes */ position: relative; display: inline; } .highlight.with-note { background-color: #ffeb3b; /* Highlight color with notes */ } .note-box { position: absolute; background-color: #f9f9f9; color: #333; font-size: 14px; line-height: 1.6; padding: 10px 15px; border: 1px solid #ddd; border-radius: 5px; box-shadow: 0 2px 5px rgba(0, 0, 0, 0.2); max-width: 250px; z-index: 1000; white-space: normal; text-align: left; display: none; /* Hidden by default */ } .note-controls { position: absolute; top: -30px; right: -30px; display: flex; gap: 10px; z-index: 10; opacity: 0; pointer-events: none; transition: opacity 0.3s; } .note-controls.visible { opacity: 1; pointer-events: all; } .note-controls span { cursor: pointer; background-color: gray; color: white; padding: 5px 10px; border-radius: 5px; font-size: 16px; font-weight: bold; } .note-controls span:hover { background-color: darkgray; } document.addEventListener(“DOMContentLoaded”, () => { /** * Checks if an element is a header. */ const isHeaderElement = (node) => { while (node) { if (node.nodeType === 1 && node.tagName.match(/^H[1-5]$/)) { return true; } node = node.parentNode; } return false; }; /** * Checks if an element is inside a table cell. */ const isInsideTable = (node) => { while (node) { if (node.tagName === “TD” || node.tagName === “TH”) { return node; } node = node.parentNode; } return null; }; /** * Checks if an element belongs to the same list item. */ const isWithinSameListItem = (selection) => { if (selection.rangeCount === 0) return false; const range = selection.getRangeAt(0); const startContainer = range.startContainer; const endContainer = range.endContainer; const getClosestListItem = (node) => { while (node) { if (node.nodeType === 1 && node.tagName === “LI”) { return node; } node = node.parentNode; } return null; }; const startListItem = getClosestListItem(startContainer); const endListItem = getClosestListItem(endContainer); // Ensure selection is within the same list item return startListItem === endListItem; }; /** * Validates the selection. * Ensures the selection is within a single header, table cell, or list item. */ const isSelectionValid = (selection) => { if (selection.rangeCount === 0) return false; const range = selection.getRangeAt(0); const startContainer = range.startContainer; const endContainer = range.endContainer; const startInHeader = isHeaderElement(startContainer); const endInHeader = isHeaderElement(endContainer); // Block selection spanning headers if (startInHeader !== endInHeader) { return false; } const startCell = isInsideTable(startContainer); const endCell = isInsideTable(endContainer); // Block selection spanning table cells if (startCell && endCell && startCell !== endCell) { return false; } // Block selection spanning multiple list items if (!isWithinSameListItem(selection)) { return false; } return true; }; /** * Highlights the selected text. */ const wrapTextWithHighlight = (range) => { const fragment = range.extractContents(); const highlight = document.createElement(“span”); highlight.className = “highlight”; highlight.appendChild(fragment); range.insertNode(highlight); const noteControls = document.createElement(“div”); noteControls.className = “note-controls visible”; const editNote = document.createElement(“span”); editNote.textContent = “✎”; editNote.title = “Edit note”; noteControls.appendChild(editNote); const removeHighlight = document.createElement(“span”); removeHighlight.textContent = “x”; removeHighlight.title = “Remove highlight”; noteControls.appendChild(removeHighlight); highlight.style.position = “relative”; highlight.appendChild(noteControls); let noteBox = null; const updateNotePosition = () => { const rect = highlight.getBoundingClientRect(); if (noteBox) { noteBox.style.top = `${rect.height}px`; noteBox.style.left = `${rect.width / 2}px`; } }; const hideControlsAndNoteAfterDelay = () => { setTimeout(() => { noteControls.classList.remove(“visible”); if (noteBox) noteBox.style.display = “none”; }, 3000); }; // Show controls for 3 seconds after highlighting hideControlsAndNoteAfterDelay(); highlight.addEventListener(“click”, () => { noteControls.classList.add(“visible”); if (noteBox) noteBox.style.display = “block”; hideControlsAndNoteAfterDelay(); }); editNote.addEventListener(“click”, () => { const noteText = prompt(“Add or edit a note:”, noteBox?.textContent || “”); if (noteText) { if (!noteBox) { noteBox = document.createElement(“div”); noteBox.className = “note-box”; highlight.appendChild(noteBox); } noteBox.textContent = noteText; noteBox.style.display = “block”; highlight.classList.add(“with-note”); updateNotePosition(); hideControlsAndNoteAfterDelay(); } }); removeHighlight.addEventListener(“click”, () => { const parent = highlight.parentNode; while (highlight.firstChild) { parent.insertBefore(highlight.firstChild, highlight); } parent.removeChild(highlight); if (noteBox) noteBox.remove(); }); }; /** * Handles the mouseup event to validate and apply highlighting. */ document.body.addEventListener(“mouseup”, () => { const selection = window.getSelection(); if (selection.rangeCount > 0 && selection.toString().trim()) { if (!isSelectionValid(selection)) { alert(“Zaznaczenie musi być w obrębie jednego akapitu, komórki tabeli lub punktu listy!”); selection.removeAllRanges(); return; } const range = selection.getRangeAt(0); wrapTextWithHighlight(range); selection.removeAllRanges(); } }); });
Szacowany czas lekcji: 27 minut
.lesson-duration-container { background-color: #f0f4f8; /* Szarawe tło dopasowane do reszty strony */ padding: 8px 15px; /* Wewnętrzny odstęp */ border-radius: 8px; /* Zaokrąglone rogi */ font-family: ‘Roboto’, Arial, sans-serif; /* Czcionka Roboto, jeśli dostępna */ font-size: 16px; /* Rozmiar tekstu */ color: #6c757d; /* Ciemny szary kolor tekstu */ display: inline-block; /* Wyświetlanie jako element blokowy */ margin-bottom: 20px; /* Odstęp na dole */ border: none; /* Bez obramowania */ } .lesson-duration-label { font-weight: 700; /* Pogrubienie dla etykiety */ color: #6c757d; /* Ciemny szary kolor dla etykiety */ margin-right: 5px; /* Odstęp od wartości */ } .lesson-duration-value { color: #6c757d; /* Ciemny szary kolor dla wartości */ font-weight: 700; /* Pogrubienie dla wartości */ }

Podstawowe terminy medyczne dotyczące zdrowia układu moczowego

PolishEnglish
Układ moczowyUrinary system
NerkiKidneys
MoczowodyUreters
Pęcherz moczowyUrinary bladder
Cewka moczowaUrethra
MoczUrine
Oddawanie moczuUrination
Nietrzymanie moczuUrinary incontinence
Kamica nerkowaKidney stones (nephrolithiasis)
Zakażenie dróg moczowych (ZUM)Urinary tract infection (UTI)
Zapalenie pęcherzaCystitis
Zapalenie cewki moczowejUrethritis
Ostra niewydolność nerekAcute kidney failure
Przewlekła choroba nerekChronic kidney disease (CKD)
Przerost prostatyProstatic hyperplasia (BPH)
HematuriaHematuria (blood in urine)
BiałkomoczProteinuria
Zatrzymanie moczuUrinary retention
DysuriaDysuria (painful urination)
NykturiaNocturia (night-time urination)
UrosepsaUrosepsis

Kluczowe objawy i schorzenia układu moczowego

PolishEnglish
Ból podczas oddawania moczu (dysuria)Painful urination (dysuria)
Częste oddawanie moczuFrequent urination
Trudności w oddawaniu moczuDifficulty urinating
Nagła potrzeba oddania moczuUrgency to urinate
Nietrzymanie moczuUrinary incontinence
Nocne oddawanie moczu (nykturia)Night-time urination (nocturia)
Zatrzymanie moczuUrinary retention
Krew w moczu (hematuria)Blood in urine (hematuria)
Mocz o dziwnym zapachu lub wyglądzieUnusual-smelling or -appearing urine
Ból w okolicy lędźwiowejFlank pain
Gorączka i dreszczeFever and chills
Obecność białka w moczu (białkomocz)Presence of protein in urine (proteinuria)
Ból brzuchaAbdominal pain
Ostre zakażenie dróg moczowych (ZUM)Acute urinary tract infection (UTI)
Kamica nerkowaKidney stones
Przewlekła choroba nerek (PChN)Chronic kidney disease (CKD)
Ostra niewydolność nerekAcute kidney failure
Zakażenie cewki moczowejUrethritis
Zakażenie nerekPyelonephritis

Narzędzia diagnostyczne i procedury dotyczące układu moczowego

PolishEnglish
Badanie moczuUrinalysis
Posiew moczuUrine culture
Badanie poziomu kreatyniny w surowicySerum creatinine test
Badanie poziomu mocznika we krwi (BUN)Blood urea nitrogen (BUN) test
USG nerekRenal ultrasound
UrografiaIntravenous pyelogram (IVP)
CystoskopiaCystoscopy
Rezonans magnetyczny nerekRenal MRI
Tomografia komputerowa nerekRenal CT scan
Biopsja nerkiKidney biopsy
Badanie przepływu moczu (uroflowmetria)Uroflowmetry
Elektromiografia mięśni pęcherzaBladder electromyography (EMG)
Badanie poziomu elektrolitów we krwiBlood electrolyte test
Pomiar ciśnienia pęcherza (cystometria)Cystometry

Czynniki ryzyka i styl życia związane z układem moczowym

PolishEnglish
Niedostateczne nawodnienieInadequate hydration
Siedzący tryb życiaSedentary lifestyle
Częste zakażenia dróg moczowychFrequent urinary tract infections
NadciśnienieHypertension
CukrzycaDiabetes
Nadwaga i otyłośćOverweight and obesity
Nadużywanie soliExcessive salt intake
Spożycie dużych ilości białkaHigh protein intake
Historia kamicy nerkowejHistory of kidney stones
Palenie tytoniuSmoking
Nadużywanie alkoholuAlcohol abuse
Długotrwałe stosowanie leków nefrotoksycznychLong-term use of nephrotoxic drugs
Brak regularnych badań kontrolnychLack of regular check-ups

Sposoby leczenia i postępowanie w chorobach układu moczowego

PolishEnglish
Antybiotyki na zakażeniaAntibiotics for infections
Środki przeciwbólowePain relief medications
Leki moczopędne (diuretyki)Diuretics
Leki przeciwnadciśnienioweAntihypertensives
Operacja usunięcia kamieni nerkowychKidney stone removal surgery
DializaDialysis
Zabieg cystoskopowyCystoscopic procedure
Terapia zastępcza nerek (przeszczep)Renal replacement therapy (transplant)
Suplementacja elektrolitówElectrolyte supplementation
Terapia żywieniowaNutritional therapy
Ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicyPelvic floor exercises
Terapia behawioralnaBehavioral therapy
Leczenie farmakologicznePharmacological treatment

Rozbudowane Pytania o objawy pacjenta, które każdy lekarz powinien umieć zadać

PolishEnglish
Czy odczuwa Pan/Pani ból podczas oddawania moczu?Do you feel pain during urination?
Jak długo odczuwa Pan/Pani ten ból?How long have you been experiencing this pain?
Czy ból jest stały, czy pojawia się tylko podczas oddawania moczu?Is the pain constant, or does it occur only during urination?
Czy oddaje Pan/Pani mocz częściej niż zwykle?Are you urinating more frequently than usual?
Czy odczuwa Pan/Pani nagłą potrzebę oddania moczu, nawet jeśli mocz nie jest obfity?Do you feel a sudden urgency to urinate, even when the urine volume is small?
Czy odczuwa Pan/Pani ból w dolnej części pleców lub w okolicy lędźwiowej?Do you feel pain in your lower back or flank area?
Czy ból promieniuje do innych części ciała, np. do pachwiny lub brzucha?Does the pain radiate to other areas, such as the groin or abdomen?
Czy zauważył(a) Pan/Pani krew w moczu (np. różowy, czerwony lub brązowy kolor)?Have you noticed blood in your urine (e.g., pink, red, or brown color)?
Czy Pana/Pani mocz ma dziwny zapach lub nietypowy wygląd (np. mętny)?Does your urine have an unusual odor or appearance (e.g., cloudy)?
Czy ma Pan/Pani problemy z nietrzymaniem moczu, np. wyciek moczu przy kaszlu lub śmiechu?Do you have urinary incontinence issues, such as leakage when coughing or laughing?
Czy ma Pan/Pani trudności z rozpoczęciem oddawania moczu, np. potrzeba dłuższego czekania, zanim mocz zacznie płynąć?Do you have difficulty starting urination, such as needing to wait longer for the urine to start flowing?
Czy odczuwa Pan/Pani ból w podbrzuszu lub w okolicy pęcherza, który nasila się przy nacisku?Do you feel pain in the lower abdomen or bladder area that worsens with pressure?
Czy odczuwa Pan/Pani gorączkę lub dreszcze w połączeniu z problemami z oddawaniem moczu?Do you have fever or chills along with urination issues?
Czy budzi się Pan/Pani w nocy z powodu potrzeby oddania moczu i ile razy wstaje Pan/Pani w ciągu nocy?Do you wake up at night to urinate (nocturia), and how many times do you wake up per night?
Czy miał(a) Pan/Pani trudności z całkowitym opróżnieniem pęcherza, nawet po oddaniu moczu?Do you have trouble completely emptying your bladder, even after urination?
Czy zauważył(a) Pan/Pani zmiany w ilości wydalanego moczu, np. mniejsze niż zwykle?Have you noticed changes in the amount of urine you produce, such as producing less than usual?

Rozbudowane Pytania o historię medyczną pacjenta, które każdy lekarz powinien umieć zadać

PolishEnglish
Czy kiedykolwiek miał(a) Pan/Pani zakażenie dróg moczowych?Have you ever had a urinary tract infection (UTI)?
Jak często występują u Pana/Pani zakażenia dróg moczowych?How often do you experience urinary tract infections?
Czy kiedykolwiek miał(a) Pan/Pani kamienie nerkowe? Jak były leczone?Have you ever had kidney stones? How were they treated?
Czy zdiagnozowano u Pana/Pani przewlekłą chorobę nerek? Jakie leczenie zostało wprowadzone?Have you been diagnosed with chronic kidney disease? What treatment has been initiated?
Czy w rodzinie występowały przypadki kamicy nerkowej lub chorób nerek, np. przewlekła niewydolność nerek?Is there a family history of kidney stones or kidney disease, such as chronic kidney failure?
Czy kiedykolwiek przeszedł/ przeszła Pan/Pani operację układu moczowego, np. usunięcie kamieni nerkowych lub operację prostaty?Have you ever had surgery on your urinary system, such as kidney stone removal or prostate surgery?
Czy cierpi Pan/Pani na cukrzycę lub nadciśnienie, które mogą wpływać na funkcjonowanie nerek?Do you have diabetes or hypertension that might affect your kidney function?
Czy regularnie przyjmuje Pan/Pani leki, które mogą wpływać na nerki, np. środki przeciwbólowe lub antybiotyki?Are you taking any medications that might affect your kidneys, such as painkillers or antibiotics?
Czy w przeszłości miał(a) Pan/Pani problemy z nietrzymaniem moczu lub zatrzymaniem moczu? Jak były leczone te problemy?Have you had issues with urinary incontinence or retention in the past? How were these problems treated?
Czy kiedykolwiek zdiagnozowano u Pana/Pani infekcję nerek (np. odmiedniczkowe zapalenie nerek)?Have you ever been diagnosed with a kidney infection (e.g., pyelonephritis)?
Czy palił(a) Pan/Pani papierosy lub spożywał(a) duże ilości alkoholu, które mogą wpływać na układ moczowy?Do you smoke or consume large amounts of alcohol that might affect your urinary system?

Rozbudowane Pytania o diagnozę, które pacjenci często zadają

PolishEnglish
Co może być przyczyną mojego bólu podczas oddawania moczu?What could be causing my painful urination?
Czy krew w moim moczu jest oznaką poważnej choroby, np. nowotworu lub zakażenia?Is blood in my urine a sign of a serious condition, such as cancer or infection?
Jakie badania muszę wykonać, aby potwierdzić diagnozę, np. badanie moczu, USG?What tests do I need to confirm the diagnosis, such as a urine test or ultrasound?
Czy moje objawy są związane z infekcją dróg moczowych, czy mogą mieć inną przyczynę, np. kamienie nerkowe?Are my symptoms related to a urinary tract infection, or could they be caused by something else, like kidney stones?
Czy moje problemy z oddawaniem moczu mogą być spowodowane powiększoną prostatą lub innymi problemami urologicznymi?Could my urinary issues be caused by an enlarged prostate or other urological problems?
Jakie są możliwe powikłania związane z przewlekłą chorobą nerek, i jak mogę im zapobiec?What are the possible complications of chronic kidney disease, and how can I prevent them?
Czy moja kamica nerkowa może nawracać? Jak mogę zapobiec kolejnym epizodom?Can my kidney stones recur? How can I prevent future episodes?
Jakie są czynniki ryzyka dla kamieni nerkowych lub zakażeń dróg moczowych, i jak mogę je zmniejszyć?What are the risk factors for kidney stones or urinary tract infections, and how can I reduce them?
Jakie jest ryzyko postępu mojej choroby nerek? Czy mogę opóźnić ten proces?What is the risk of my kidney disease progressing? Can I slow this process down?
Czy muszę wykonywać regularne badania moczu lub krwi, aby monitorować stan nerek, np. co kilka miesięcy?Do I need regular urine or blood tests to monitor my kidney function, such as every few months?

Rozbudowane Pytania o leczenie, które pacjenci często zadają

PolishEnglish
Jakie są moje opcje leczenia zakażenia dróg moczowych, np. antybiotyki czy leczenie naturalne?What are my treatment options for a urinary tract infection, such as antibiotics or natural remedies?
Czy mogę zapobiec kolejnym zakażeniom dróg moczowych, np. przez zmiany w diecie lub stylu życia?Can I prevent future urinary tract infections, such as by changing my diet or lifestyle?
Czy leczenie antybiotykami jest konieczne w moim przypadku? Jak długo będę musiał(a) je brać?Is antibiotic treatment necessary in my case? How long will I need to take them?
Jakie są opcje leczenia kamieni nerkowych, jeśli nie odejdą samoistnie, np. litotrypsja lub operacja?What are the treatment options for kidney stones if they don’t pass naturally, such as lithotripsy or surgery?
Czy operacja usunięcia kamieni nerkowych jest ryzykowna? Jakie są jej skutki uboczne?Is surgery for removing kidney stones risky? What are its potential side effects?
Jakie są skutki uboczne leków moczopędnych, np. zwiększona potrzeba oddawania moczu, zmiany elektrolitów?What are the side effects of diuretic medications, such as increased urination or electrolyte imbalances?
Czy leczenie zachowawcze, takie jak ćwiczenia dna miednicy, pomoże mi w nietrzymaniu moczu? Jak często muszę je wykonywać?Will conservative treatments, such as pelvic floor exercises, help with my urinary incontinence? How often do I need to do them?
Czy istnieją alternatywy dla dializy w przypadku przewlekłej niewydolności nerek, np. przeszczep nerek?Are there alternatives to dialysis for chronic kidney failure, such as a kidney transplant?
Jakie zmiany w stylu życia mogą pomóc poprawić zdrowie moich nerek, np. zmniejszenie spożycia soli, większe nawodnienie?What lifestyle changes can help improve my kidney health, such as reducing salt intake or increasing hydration?
Czy muszę unikać pewnych pokarmów, aby zapobiec kamicy nerkowej lub nawrotom infekcji, np. żywności bogatej w szczawiany lub białko?Do I need to avoid certain foods to prevent kidney stones or recurrent infections, such as foods high in oxalates or protein?